KL Cocktail 16 mei: ‘Privacy in the age of Big Data’

Jetse Sprey stelt de vraag hoe het leven er in 2025 uit zal zien door veranderingen die Big Data voortbrengt.


  • Betrokken KL'ers
21 mei 2014

Bekijk de foto's

Bestaat privacy nog in tijden van Big Data? Met deze vraag opent de KL Cocktail van half mei. De avond staat volledig in het teken van het afscheid van Jetse Sprey als voorzitter van de Raad van Toezicht van Kennisland. Het thema en de sprekers zijn dan ook door Jetse gekozen. Hij stelt dat we ons op een bijzonder moment in de geschiedenis bevinden. Met analyse van Big Data kunnen we vanuit het verleden de toekomst voorspellen. Jetse stelt de vraag hoe het leven er in 2025 (als Amsterdam 750 jaar bestaat) uit zal zien door veranderingen die Big Data voortbrengt. Wat zal data met de stad en haar mensen doen? 

Big Data in kaart gebracht

De stapel Big Data die verzameld is, bestaat voornamelijk uit metadata over ons surfgedrag op het web. Deze gigantische berg data wordt door bijvoorbeeld winkels en leveranciers gebruikt om koopgedrag te analyseren en voorspellen. In de toekomst zal deze berg worden aangevuld met informatie over ons lichaam en onze gezondheid. Analyse van bloeddruk, hartslag en DNA kan ons vertellen hoe lang wij zullen leven en waar we aan zullen overlijden. Dit heeft verregaande consequenties. Zo kan het bijvoorbeeld leiden tot een hernieuwd gevoel van predestinatie; als we weten hoe lang we zullen leven, kunnen we hiernaar gaan handelen.

Big Data en ons lichaam

Big Data heeft nu al invloed op ons leven. Ot van Daalen van Digital Defence, schetste een aantal grappige en soms zorgwekkende Big Data-toepassingen in de gezondheidszorg, verzekeringswereld en misdaadbestrijding. Voor slechts 99 dollar kunnen we nu bijvoorbeeld voorkomen dat we ons voortplanten met onze bloedverwanten. De organisatie 23andme heeft op basis van ingezonden speeksel een DNA-database opgebouwd. Zo kunnen twee personen achterhalen hoeveel degrees of separation er tussen hen zit, en of het dus slim is om samen een baby te krijgen. Het gevolg van Big Data is echter niet alleen positief. Mogelijk wordt de autoverzekering voor de minder bekwame autorijder binnenkort duurder dan voor degenen die het er beter vanaf brengen op de weg. De app Aviva Drive evalueert het rijgedrag van bestuurders. Zo wordt bepaald of de persoon in kwestie wel of niet in aanmerking komt voor een korting op de verzekering. Het solidariteitsprincipe waarop verzekeringen nu nog leunen, wordt hierdoor ondermijnd. Dit is een voorbeeld van een mogelijk onbedoeld neveneffect van Big Data.

Big Data zal ook de misdaadbestrijding gaan veranderen. Predictive policing (inzet van data-analyse voor gerichte rechtshandhaving) wordt steeds makkelijker. De politie in Eindhoven voert momenteel Project Sensing uit, waarbij in een drukke uitgaansstraat camera’s zijn opgehangen die beeld en geluid opnemen, maar ook windsnelheid en geur meten. Daarbovenop achterhaalt de politie op basis van mobiel telefoongebruik waar bezoekers vandaan komen en analyseert hun Facebook- en Twitter-gedrag. De uitkomst van het onderzoek is bepalend voor beslissingen die de politie in de toekomst gaat maken. Zijn er bijvoorbeeld veel bezoekers uit dorp X aanwezig, en is dit een groep die in het verleden overlast heeft veroorzaakt, dan kan de politie ervoor kiezen om sneller in te grijpen.

Mensen reageren op dit soort veranderingen. De angst voor privacyschending en NSA-achtige praktijken beïnvloedt bijvoorbeeld het zoekgedrag op internet. Volgens het chilling effect passen mensen hun zoektermen aan uit angst voor overheidsingrijpen. Na de onthulling van Snowden is dit effect gemeten.Termen als ‘porno’, ‘belastingontduiking’, ‘terrorisme’ en ‘internetsoevereiniteit’ worden nu vaker gemeden. 

De soevereine mens in 2025

De derde spreker, Marleen Stikker van Waag Society, daagt ons uit om deel te nemen aan een gedachte-experiment. Hoe kijken 2025ers terug op onze tijd? Marleen stelt dat 2025ers medelijden zullen hebben met de machteloosheid waar 2014ers aan onderworpen waren. Destijds wist men bijvoorbeeld nog niet wat hun dood zou gaan veroorzaken. De soevereiniteit die met dit soort kennis gepaard gaat, zal een bevrijdend effect op de mens hebben. 

Generatie 2025 lacht om de manier waarop men een jaar of tien geleden omging met Big Data. Het idee dat je simpelweg een analyse kunt loslaten op een set data – en zo de waarheid kunt achterhalen – is allang weerlegt. Door de jaren heen is men de onderliggende algoritmen gaan begrijpen. Het idee van één waarheid bestaat in 2025 niet meer. Alles is schijn, zo stelt Marleen. Kennis zit nu in het begrijpen van de back-end van technologie, oftewel de systemen achter onze computers en andere apparaten kennen en zelf kunnen coderen. Marleen weerlegt daarmee het idee dat Big Data op zichzelf goud waard is. 

Iedereen Monica Lewinsky?

Het gedachte-experiment mondt uit in een levendige discussie, waarin er onder andere wordt besproken of ‘leuk’ nog wel bestaat in 2025, of liegen dan nog mogelijk is, en hoe dit onze sociale interactie zal beïnvloeden. Ook de ethische kant komt ter sprake. Heeft het wel zin om je Facebook-profiel te verwijderen in de wetenschap dat privacy slechts een illusie is? Hoe zit het met het ‘recht tot vergeten’, en als dit niet helemaal toepasbaar is, worden we dan allemaal Monica Lewinskys wiens identiteit volledig bepaald wordt door het verleden? Marleen concludeert: “Op dit moment worden we ook al gevormd door wat er in ons leven gebeurt, alleen neigen we ernaar het verleden te vergeten. Men zegt dat vlak voor je dood je leven als een film aan je ogen voorbij trekt. Dit zal straks een permanente belevenis worden. Op dit moment leven we eigenlijk in een constante ontkenning. Misschien kan Big Data – omdat die ons niet toestaat het verleden te vergeten – juist een bevrijding zijn.”

Deze tekst heeft een Creative Commons Naamsvermelding-licentie (CC BY) en is gekopieerd van de Kennisland-website. Ga voor de volledige versie met afbeeldingen, streamers en noten naar https://www.kl.nl/nieuws/kl-cocktail-16-mei-privacy-in-the-age-of-big-data/

This text has a Creative Commons Attribution License (CC BY) and has been copied from the Kennisland website. For a full version with images, streamers and notes go to https://www.kl.nl/nieuws/kl-cocktail-16-mei-privacy-in-the-age-of-big-data/